डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर एक प्रभावशाली अर्थतज्ञ

 

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, भारतीय संविधानाचे शिल्पकार, एक अत्यंत महत्त्वाचे अर्थतज्ञ होते आणि त्यांच्या विचारांनी भारताच्या अर्थव्यवस्थेवर खोल प्रभाव केला आहे. त्यांच्या कामामध्ये "प्रॉब्लेम ऑफ रुपी" या ग्रंथाचे विशेष महत्त्व आहे. या ग्रंथामध्ये त्यांनी भारतीय चलन व्यवस्थेच्या विविध पैलूंवर सखोल विचार केले, जो भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या विकासात महत्त्वपूर्ण ठरला.

 "प्रॉब्लेम ऑफ रुपी" ग्रंथातील महत्त्वाचे मुद्दे:

1 चलनाचे महत्व : आंबेडकर यांनी रुपयाविषयी चर्चा केली आहे, ज्या अंतर्गत त्यांनी भारतीय रुपयाच्या स्थिरतेचा संदर्भ दिला आहे. त्यांच्या विचारानुसार, चलनाची स्थिरता अर्थव्यवस्थेच्या विकासासाठी अत्यंत आवश्यक आहे.

2 बँकिंग प्रणाली : आंबेडकर यांनी बँकिंग प्रणालीच्या गरजेसाठी जोरदार वकिली करून, केंद्रीय बँक (या संदर्भात रिझर्व बँक ऑफ इंडिया) स्थापन करण्याची आवश्यकता व्यक्त केली. त्यांनी म्हणजे बँकांच्या निगडित आर्थिक नियंत्रणामुळे चलन व्यवस्थापनात स्थिरता येते, हे स्पष्ट केले.

3.

आर्थिक धोरणे : त्यांनी अर्थव्यवस्था सुधारण्यासाठी आवश्यक असलेल्या आर्थिक धोरणांचा अभ्यास केला. त्यांचा विश्वास होता की एक स्वतंत्र आणि शक्तिशाली केंद्रीय बँक अर्थव्यवस्थेच्या स्थिरतेसाठी आवश्यक आहे.

4. रिझर्व बँक ऑफ इंडिया ची स्थापना:

स्थापन: 1 एप्रिल 1935 रोजी रिझर्व बँक ऑफ इंडिया स्थापन करण्यात आली.- उद्दीष्ट: या बँकेचे प्राथमिक उद्दिष्ट भारतीय रुपयाचे नियंत्रण आणि चालना देणे होते, ज्यामुळे देशात आर्थिक स्थिरता निर्माण होईल. महत्त्व: रिझर्व बँकाने चलनाचे व्यवस्थापन, व्याज दर धोरण, आणि अर्थव्यवस्थेचा सर्वांगीण विकास यासाठी महत्त्वाची भूमिका निभावली. 

 निष्कर्ष:

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे "प्रॉब्लेम ऑफ रुपी" यासारखे कार्य आर्थिक आधारस्तंभ प्रदान करणारे ठरले. त्यांच्या विचारांना आधारभूत होऊन रिझर्व बँक ऑफ इंडिया ने भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या व्यवस्थापनात क्रांतिकारी बदल केले. आंबेडकर यांचे विचार, विशेषतः चलन व्यवस्थापन संदर्भात, आजही महत्त्वाचे मानले जातात, ज्यामुळे त्यांच्या योगदानाची महत्ता अधोरेखीत होते. साठी 

 बालाजी जगतकर बीड,

 संपर्क क्र.- 9960174597